Anna Serierse: ‘Ik voel sterk dat ik mijn eigen pad moet kiezen’

Anna Serierse: „De jazztraditie stroomt door mijn bloed.”

Foto Dovile Sermokas

Interview

Anna Serierse, jazzvocalist Anna Serierse (29) is een van de opkomende Nederlandse jazzvocalisten van Nederland. Het is opmerkelijk hoe ze haar stem woordloos kan mengen met instrumenten. Deze week treedt ze op bij het Grachtenfestival en op Amersfoort Jazz.

Wolken verzamelt ze, in eindeloze fotomapjes. Van die gestapelde fluffy varianten. Luchtakkers in roze tinten. Donkere dreigend aanrollend vol regen. „Ik kan me er helemaal in verliezen. De vorm, de kleur”, zegt jazzvocalist Anna Serierse (29). Het is een gedeelde hobby met jazzgitarist Gijs Idema – ook hij is wild van wolken. De wolkenstudies van de schilders John Constable en William Turner werden de basis voor hun jazz op hun dit jaar verschenen album Cloud Studies. Hoge, woordloze zang en gitaar vloeien erop samen.

Het is opmerkelijk hoe Anna Serierse haar stem paart aan instrumenten. Als een extra improviserend instrument zingt ze woordloos over de gitaarklanken van Gijs Idema. Of versmelt ze met de saxofoon van Kika Sprangers. Soms op zó’n symbiotische wijze dat je je afvraagt of het nu een sax of een stem is die je hoort.

Sprangers noemt Anna’s gehoor en het bereik van haar stem ‘absurd’. „Ik kan alles voor haar bedenken en ze zingt het.” Dat is precies wat ze hoopt, lacht Serierse. „Versmelten zonder dat het een rechtlijnig iets wordt. Haast als een blazer, heel precies.”

Lees ook het interview met Kika Sprangers.

Carte blanche

Anna Serierse (1993) is een van de opkomende Nederlandse jazzvocalisten van Nederland. Als een van de ‘Jazz Gems’ op dit Grachtenfestival zingt ze vrijdag (18 augustus) in de Zuiderkerk met haar zangtrio Free The Voices, met de vocalisten Sanne Rambags en Marit van der Lei, op poëzie van schrijver (en jazzrecensent) Mischa Andriessen. Dinsdag zingt ze in de voorstelling Dochter van saxofonist Kika Sprangers in een negenkoppig vrouwenkoor. Ook zijn er Cloud Studies-concerten met Gijs Idema in aantocht.

De carte blanche voor het Grachtenfestival kwam via de Keep An Eye on Jazz Foundation. Free The Voices brengt „polyfone lijnen, haast renaissanceachtige koormuziek, die de verhalen van Mischa Andriessen omlijsten”.

Serierse zingt nu een jaar of vijf met Free The Voices dat is ontstaan vanuit het elfkoppige Large Ensemble van saxofonist Sprangers. De soepele, woordeloze klanken van de drie zangeressen waren er smaakmakers; dan weer als lijm in de harmonie, dan weer als intrigerend tegengeluid. Alle drie de zangeressen gebruiken hun stem als instrument. Dat varieert van grillig dissonant tot vervoerende zachte tonen in fraaie lagen.

Fonetisch

Als dochter van jazzdrummer en conservatoriumdocent Marcel Serierse en kleindochter van de overleden jazzbassist Koos Serierse is jazz haar niet vreemd. Als kind in Soest leerde Anna Serierse jazzliedjes op fonetische wijze. Op haar tiende mocht dat met het Metropole Orkest. „‘All of Me’ zong ze. Zo volwassen. Kun je je dat voorstellen?”

Jazz studeerde ze aan het Conservatorium van Amsterdam. Jaren zong ze bij het Nationaal Jeugd Jazz Orkest onder leiding van Martin Fondse. Na het bestuderen van vooral traditionele jazz – het zingen van jazzstandards – ging ze in haar masterstudie European Jazz meer geïmproviseerde muziek zingen. Zeker na een studie-uitwisseling in Trondheim.

„De jazztraditie stroomt door mijn bloed. De timing, scats en speelsheid van Ella Fitzgerald trekken me. En ik houd van controle en duidelijkheid in muziek. Maar daar in Noorwegen, waar niemand mij kent, heb ik mij meer durven laten gaan in soms heel chaotische impro-ensembles.”

Lees ook: Van Indonesische beat tot Mozarts muziekdoosje: het Grachtenfestival biedt een ongekend rijk scala

Intuïtief

In Free The Voices is bijna alles geïmproviseerd, zonder woorden. Bevrijdend vindt Serierse het nu om niet na te hoeven denken over welke noten ze zal gaan zingen. Al blijft dat aspect precies ook spannend, voor een controlefreak. „Ik stuur mijn stem best bewust en ik kan op een technische manier bepalen wat ik ga doen. Bij Free The Voices gooien we alles open. We beginnen gewoon samen, met klanken in verschillende kleuren. In een unisono stem komen we dicht tot elkaar. Om daarna weer van elkaar af te gaan. Het gaat heel intuïtief.”

Met haar wendbare zangstem bereikt ze moeiteloos het hogere register: engelachtig hoog, van een hoge c tot zelfs eens een hoge Es. Maar ook de onderkant verkent ze. Diep vanuit de onderbuik. Of scherp en schril, zoals in een stuk van de Bulgarian Voices. „Ehhhhh”, doet ze nasaal voor. „Met heel veel hekserige twang en heel hard. Dat is te gek. En niet eens heel heftig voor je stem, het is vooral het aanspannen van één spiertje.”

Maar van de kreten of rauwe keelklanken zoals haar zangvriendinnen Sanne en Marit die kunnen slaken in hun muziek, blijft ze weg. Lachend: „Nóg wel. Ik bewonder dat, maar het voelt voor mij niet comfortabel. Ik ben meer thuis in mooie klanken.”

Aan de carrières van haar vader (tournees met Laura Fygi, Jazz Orchestra of the Concertgebouw) en haar opa (The Skymasters) wordt vaak gerefereerd, merkt ze. „Maar ik voel sterk dat ik mijn eigen pad moet kiezen.” Dat is nu onder andere vrijere jazz, maar ze sluit niet uit dat ze ook weer terugkeert bij de jazz van toen. Bigbandmuziek bijvoorbeeld – in juni was ze gast bij het Paradox Jazz Orchestra van Jasper Staps. Het repertoire: jawel, het radio-orkest The Skymasters. „Dat opa daarin speelde, maakte me emotioneel. En die arrangementen? Zo waanzinnig rijk. Er gaat dan toch een luikje open met diepe liefde voor die muziek.”

JazzGems Grachtenfestival, Amsterdam. 15/8: Kika Sprangers en vrouwenkoor, 16/8: Idema/Serierse Quartet op Amersfoort Jazz Festival, 18/8: Free The Voices. Info: grachtenfestival.nl